Του Κωνσταντίνου Γκράβα

Το πρωτότυπο βιβλίο [Rodrik, D. (2012) «Το παράδοξο της παγκοσμιοποίησης», Αθήνα: εκδόσεις Κριτική] που προλογίζει και επιμελείται η Καθηγήτρια κ. Αντιγόνη Λυμπεράκη, υποστηρίζει ότι είναι αδύνατον να προωθηθούν ταυτόχρονα η οικονομική παγκοσμιοποίηση, η δημοκρατία, και η εθνική κυριαρχία. Όπως αναφέρεται στον πρόλογο του βιβλίου: 

«ο συγγραφέας παρουσιάζει το πολιτικό «τρίλημμα» της παγκόσμιας οικονομίας… Αν θέλουμε να προωθήσουμε την παγκοσμιοποίηση, θα πρέπει να εγκαταλείψουμε το έθνος-κράτος. Αν πάλι διατηρήσουμε και εμβαθύνουμε τη δημοκρατία, θα πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στο έθνος-κράτος και τη διεθνή οικονομική ολοκλήρωση. Τέλος, αν επιθυμούμε να διατηρήσουμε  την εθνική κυριαρχία, θα πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στην εμβάθυνση της δημοκρατίας και την εμβάθυνση της παγκοσμιοποίησης.»

Το τρίλημμα της παγκοσμιοποίησης, που διατυπώνει ο Ρόντρικ, προσομοιάζει με το θεώρημα Mundell-Flemming της Διεθνούς Μακροοικονομικής στη δεκαετία του 1960, σύμφωνα με το οποίο:  

Μια ανοικτή οικονομία δεν μπορεί ταυτόχρονα να επιλέξει έλεγχο των συναλλαγματικών της ισοτιμιών, έλεγχο της νομισματικής της πολιτικής και ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων («τρίλημμα της ανοικτής οικονομίας» ή, αλλιώς, «Ασύμβατο Τρίγωνο»).

Στην ουσία, η κατασκευή του «τριλήμματος Ρόντρικ»  θα μπορούσε να κατανοηθεί ως προσπάθεια προέκτασης του «Ασύμβατου Τριγώνου» κατά Mundell, από το πεδίο της αμιγούς (Μακρο-)Οικονομικής θεωρίας σε αυτό της Πολιτικής Οικονομίας.   

Σύμφωνα με την κ. Λυμπεράκη στο άρθρο της, αμφότερες οι περιπτώσεις Ελλάδας («ως  το 2011») και Αργεντινής (2001) είναι «ακριβώς παράλληλες» και συνιστούν εφαρμογή του τριλήμματος Ρόντρικ, των καταναγκασμών δηλαδή που επιβάλλει η (υπερ)παγκοσμιοποίηση στους δύο άλλους κρίσιμους παράγοντες.   

Καίτοι θεωρούμε κάπως τολμηρό τον παραλληλισμό, δεδομένου ότι θα αποφεύγαμε να συμμερισθούμε το επιχείρημα ότι υπήρχαν στην Ελλάδα «βίαιες αντιδράσεις και απονομιμοποίηση της κυβέρνησης» αντίστοιχες με την πολιτική κατάρρευση στην Αργεντινή, θα συμφωνήσουμε απολύτως με το κεντρικό νόημα του άρθρου. Τουλάχιστον όπως μπορούμε να το αντιληφθούμε. Ότι δηλαδή η κρίσιμη διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Αργεντινή είναι η Ευρώπη. Ή ακριβέστερα, η Ευρωζώνη. 

Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη ήταν ζωτικής σημασίας για τη συνέχεια του οράματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αναμφίβολα σε «Μίκρο» επίπεδο, η Ελλάδα απέφυγε το σκόπελο της άτακτης χρεοκοπίας απολαμβάνοντας την αλληλεγγύη των εταίρων μας. Όμως η σχέση είναι αμφίδρομη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με ένα μείγμα υπερεθνικών ρυθμίσεων και ακροβατώντας στο τεντωμένο σχοινί του δημοκρατικού ελλείμματος, προσέφερε την αλληλεγγύη αυτή για να διασώσει το μακρόχρονο και πολυεπίπεδο εγχείρημα του κοινού νομίσματος. Ως προαπαιτούμενου της τελικής πολιτικής ολοκλήρωσης. Όπως την οραματίστηκαν, πριν από μισό περίπου αιώνα, Μεγάλοι (με «Μ» κεφαλαίο) πολιτικοί της Γηραιάς Ηπείρου.

Στην ομιλία του ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρουσιάζοντας τις προγραμματικές δηλώσεις, ο πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στους “εργατικούς Έλληνες” εκφράζοντας θαυμασμό για τη χώρα μας. Όση επικοινωνιακή χροιά και να έχει αυτή η ρητορική Γιουνκέρ, δεν παύει να συνιστά σαφές μήνυμα ρεαλισμού για οποιονδήποτε φανταζόταν μικρότερη την Ευρωζώνη. Επιπροσθέτως, ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανεφέρθη σε "ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ" στην περίπτωση που αποτύγχανε η προσπάθεια διάσωσης του ΕΥΡΩ. "Όλοι εναντίον όλων"...

Θα συμφωνήσουμε και εδώ απολύτως.Όπως έχουμε επισημάνει ρητά σε προηγούμενα άρθρα, η τετραετία που πέρασε είχε ως επικεφαλίδα την "Νομισματική Ειρήνη" με παράπλευρες όμως απώλειες έναν "οιονεί οικονομικό πόλεμο". Ο νέος πρόεδρος της Κομισιόν πρέπει πρωτίστως να θεραπεύσει τις πληγές του εσωτερικού αυτού οικονομικού διχασμού (ανεργία, ασυμμετρία Βορρά-Νότου).

Η προηγούμενη εικοσαετία ήταν των Αγορών. Η επόμενη θα πρέπει να είναι των Πολιτικών. Με το γράμμα «Π» κεφαλαίο!

Σημείωση: Η έμπνευση για το κείμενο αυτό ήρθε από το πολύ ενδιαφέρον πρόσφατο άρθροτης κ. Λυμπεράκη στην «Καθημερινή της Κυριακής» της 15ης Αυγούστου, όπου παραλληλίζονται οι περιπτώσεις Ελλάδας και Αργεντινής με τη χρήση του «τριλήμματοςΡόντρικ». Διαβάστε το άρθρο εδώ.  

Πηγή:www.capital.gr