Του Κωνσταντίνου Γκράβα

Η εξεύρεση φόρμουλας για τη θεώρηση του ελληνικού χρέους ως βιώσιμου και τη συνακόλουθη αποσόβηση μιας οδυνηρής ασυμφωνίας μεταξύ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από τη μία μεριά και της Ευρωζώνης από την άλλη, απετέλεσε την κατακλείδα στο ανακοινωθέν του Eurogroup της προηγούμενης εβδομάδας. Το αδιέξοδο που είχε προηγηθεί στη συνάντηση των Ευρωπαίων αξιωματούχων -Υπουργών Οικονομικών- υπό την παρουσία της επικεφαλής του ΔΝΤ και του κεντρικού τραπεζίτη της ανεξάρτητης νομισματικής αρχής της περιφέρειας της ΟΝΕ, μία εβδομάδα νωρίτερα, δεν επέτρεπε άλλη καθυστέρηση. Η διαφωνία του «Ταμείου» και της γερμανικής πλευράς για το κούρεμα του επίσημου τομέα ως προϋπόθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους είχε τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο στη συνεδρίαση εκείνη. Η ασυμφωνία των κυριών Λαγκάρντ και Μέρκελ για τη συμμετοχή του «Official Sector» (OSI, κατά το PSI) στη διαδικασία διαγραφής μέρους του εθνικού χρέους της χώρας μας είχε συγκεντρώσει τα φώτα της δημοσιότητας. Η διελκυστίνδα ΔΝΤ-Ευρωζώνης έπρεπε να σταματήσει με μία πειστική πρόταση ελάφρυνσης του χρέους μεσοπρόθεσμα, με ταυτόχρονη τήρηση της καταστατικής επιταγής για βιωσιμότητά του μακροπρόθεσμα.

Οι τεχνικές λεπτομέρειες του μείγματος που συμφωνήθηκε αναφορικά με την επιμήκυνση, τη μείωση των επιτοκίων, το μορατόριουμ και τη διάθεση μέρους των κερδών από ελληνικά ομόλογα που έχει στο χαρτοφυλάκιό της η ΕΚΤ, είναι γνωστές και ήταν εν πολλοίς αναμενόμενες από τις αγορές. Όσοι ήταν ψύχραιμοι παρατηρητές, «αντικειμενικοί» αναλυτές και εξοικειωμένοι με το μοντέλο... οριακών λύσεων, δηλαδή λύσεων της τελευταίας στιγμής και αφού έχει προηγηθεί το «μαρτύριο της σταγόνας» (βλ. εδώ, προτελευταία παράγραφο) μάλλον δεν πρέπει να εξεπλάγησαν ούτε θετικά, ούτε αρνητικά από τα αποφασισθέντα μέτρα διαχείρισης του ελληνικού χρέους επί το ρεαλιστικότερον τόσο μεσοπρόθεσμα, όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Συγκεκριμένα, εφόσον το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε το τρίτο μνημόνιο και τον προϋπολογισμό, νομοθετώντας εν συνεχεία προς ψήφιση και τις δράσεις (prior actions) που εκκρεμούσαν στα απαιτούμενα από την τρόικα, ήταν καθ’ όλα αναμενόμενο να δρομολογηθεί η δόση τουλάχιστον κατά το μέρος που αφορά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Επίσης ήταν εντός των προσδοκιών τα συνδυαστικά μέτρα επιμήκυνσης της διάρκειας των δανείων, ελάφρυνσης του κόστους δανεισμού και παροχής περιόδου χάριτος, προς την κατεύθυνση προσφοράς μίας ανάσας στην ασθμαίνουσα ελληνική οικονομία.

Ωστόσο, η παράμετρος-κλειδί για την υλοποίηση αυτών των δεσμεύσεων εκ μέρους των πιστωτών προς τη χώρα μας, η οποία ρητά και κατηγορηματικά τήρησε τα συμφωνηθέντα, αναφέρεται στον επίλογο του ανακοινωθέντος: «Το Eurogroup περιμένει να είναι σε θέση να αποφασίσει και επίσημα για την εκταμίευση μέχρι τις 13 Δεκεμβρίου υπό την αίρεση της ολοκλήρωσης των εθνικών διαδικασιών και μετά την αξιολόγηση μιας πιθανής πράξης επαναγοράς χρέους από την Ελλάδα». Ενώ η επιβεβαίωση από την πλευρά του ΔΝΤ και τα πλέον επίσημα χείλη της Κριστίν Λαγκάρντ για την επίτευξη συμφωνίας βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους αναφέρει ότι: «μόλις σημειωθεί πρόοδος για τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις που ελήφθησαν σήμερα και ιδιαίτερα αναφορικά με την υλοποίηση της επαναγοράς χρέους, θα είναι σε θέση να προτείνει στο εκτελεστικό συμβούλιο του ΔΝΤ την ολοκλήρωση της πρώτης αναθεώρησης του προγράμματος της Ελλάδας».

Αυτό δηλαδή που χαρακτηρίζεται από τους Ευρωπαίους ως πιθανό, η επαναγορά χρέους και μάλιστα με εθελοντική συμμετοχή του ήδη κουρεμένου ιδιωτικού τομέα, αναγορεύεται από το ΔΝΤ σε ισότιμο προαπαιτούμενο εκταμίευσης των καθυστερημένων δόσεων προς την Ελλάδα. Τί σημαίνει αυτό; Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η λεπτή αυτή διαφοροποίηση των κειμένων οριοθετεί τη νέα ισορροπία δυνάμεων, ανοίγει «παράθυρο» εξόδου του Ταμείου από το πρόγραμμα και μετατοπίζει το κέντρο βάρους προς τη γερμανική πλευρά ως προς την απόφαση κάλυψης κάθε χρηματοδοτικού κενού που θα προκύπτει εφεξής. Αν επιτύχει το νέο μίνι-κούρεμα (μίνι σε απόλυτο μέγεθος, όχι όμως και σε ποσοστό απομείωσης της ονομαστικής αξίας) του ιδιωτικού τομέα, τότε όλοι κερδίζουν χρόνο. Αν αποτύχει, τότε υπάρχει «αιτία διαζυγίου» λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων. Και εφόσον δεν αλλάξει στάση το ΔΝΤ, το πρόβλημα διαχείρισης του ελληνικού χρέους και κατ’ επέκταση η ίδια η κρίση χρέους της Ευρωζώνης, εσωτερικοποιούνται εντός των τειχών της. Με κυρίαρχο στη λήψη αποφάσεων τη Γερμανία και αναγκαστικό πλέον δόγμα των ευρωπαίων εταίρων το ...«Mazi tha ta kataferoume» του επιτρόπου Rehn.

Πηγή:www.capital.gr