Το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής διαμορφώνει ένα ρευστό πολιτικό σκηνικό μέσα από μια «μεταβατική» ψήφο, η οποία κινήθηκε στον άξονα τιμωρίας - αναζήτησης ελπίδας, με κεντρικό συμπέρασμα αφενός, την καθίζηση του δικομματισμού σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και αφετέρου, την πριμοδότηση σχηματισμών και δυνάμεων που διατύπωσαν και άρθρωσαν σαφή αντιμνημονιακή ρητορική προσελκύοντας τη μεγάλη μάζα των ψηφοφόρων που διέρρευσε από τα δύο (πρώην) μεγάλα κόμματα.

Οι παράγοντες που οδήγησαν στο αποτέλεσμα αυτό των εκλογών είναι κατά τη γνώμη μου οι εξής:

Πρώτον, η «απελευθέρωση» των ψηφοφόρων από την πελατειακή σχέση που είχε δεσμεύσει την ψήφο τους σε μία οιονεί μαθηματική συνάρτηση προσωπικής ωφέλειας και σε συνθήκες αδιαφορίας για το ευρύτερο καλό της κοινωνίας και του συνόλου. Το μοντέλο αυτό οικοδομήθηκε, αναπτύχθηκε και εφαρμόστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, οδηγώντας σε διόγκωση του κράτους, σε κρατικοδίαιτο ιδιωτικό τομέα και σε κυρίαρχο μέλημα των πολιτών - ψηφοφόρων να «βολευθούν» μέσα σε αυτό το πλαίσιο, παρέχοντας ως αντάλλαγμα την ψήφο τους.

Δεύτερον, το έλλειμμα ελπίδας που επέφερε η ασκούμενη πολιτική, μέσα από την αδιέξοδη εφαρμογή του μνημονίου και τη συνεχή αστοχία εκτιμήσεων για επίτευξη των στόχων και για τοποθέτηση «πάτου στο βαρέλι», εξάντλησε την ελαστικότητα της ανοχής της κοινωνίας στη βίαιη υποτίμηση του βιοτικού επιπέδου, στη διόγκωση της ανεργίας και στην απουσία αισθήματος δικαίου και δικαιοσύνης ως προς την κατανομή των βαρών του μνημονίου στις διάφορες κοινωνικές ομάδες.

Ο τρίτος παράγοντας που θεωρώ ότι ήταν και καθοριστικής σημασίας ως προς την τελική κατάταξη των κομμάτων και συγκεκριμένα, ως προς τη σχετική υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ και την ανάδειξή του ως αδιαμφισβήτητου νικητή των εκλογών της 6ης Μαίου, συνδέεται με την έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου να αναζητάει διέξοδο ελπίδας. Ακριβώς δηλαδή το έλλειμμα ελπίδας που ανέφερα ως δεύτερο παράγοντα και διαμόρφωσε τη ροπή προς αρνητική ψήφο, προς ψήφο τιμωρίας και διαμαρτυρίας, δημιούργησε αυτόματα ένα μηχανισμό προσανατολισμού της με κριτήριο την εύρεση εναλλακτικής πρότασης, πέρα από την αρνητική αυτή χροιά και την καθαρή διαμαρτυρία. Το λεπτό αυτό σημείο διαφοροποίησε στο τέλος της προεκλογικής περιόδου το συσχετισμό των δυνάμεων και έγειρε την πλάστιγγα υπέρ αυτού του κόμματος, το οποίο έσπευσε να γεμίσει το κενό ελπίδας με την πρόταση-πρόσκληση στους πολίτες για ψήφο προς την κατεύθυνση σχηματισμού κυβέρνησης της Αριστεράς.

Προεκλογικό πυροτέχνημα ή ουσιαστική εναλλακτική πρόταση, επικοινωνιακό τέχνασμα ή αληθινό όραμα, ανεδαφική προσέγγιση μιας ανομοιογενούς Αριστεράς ή ρηξικέλευθη τομή ιδανικά εναρμονισμένη με το «σπάσιμο» του κυρίαρχου συντηρητικού γαλλογερμανικού άξονα στην Ευρώπη μετά το αποτέλεσμα των Γαλλικών εκλογών; Η διατύπωση και μόνον μιας πρότασης εξουσίας με το περιτύλιγμα της ιδεολογίας και το διακύβευμα της εξόδου από το μνημονιακό μονόδρομο-αδιέξοδο, προσέλκυσε την κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων που απελευθερωμένοι από τα δεσμά της πελατειακής σχέσης και συνάμα, «στεγνοί» από ελπίδα για το μέλλον, έδωσαν θετική ψήφο τιμωρώντας ταυτόχρονα τα δύο μεγάλα κόμματα.

Ποιό είναι όμως το μήνυμα του εκλογικού αποτελέσματος, όπως αυτό προέκυψε μέσα από την ανάλυση που επιχείρησα να διατυπώσω στις προηγούμενες παραγράφους; Προκειμένου να ανιχνευθεί το μήνυμα, θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να θεωρηθεί το αποτέλεσμα των εκλογών ως προϊόν «μεταβατικής» ψήφου. Η αμηχανία που γεννάει η απελευθέρωση των πολιτών από τη συνήθη δεσμευμένη πελατειακή ψήφο, ο σκεδασμός που δημιουργεί το συναισθηματικό φορτίο της οργής και του θυμού με καταληκτική απόφαση την τιμωρία μέσα από επιλογές που ίσως να ενέχουν ακόμα και ψυχισμό αυτοτιμωρίας για την απελπιστική κατάσταση των πραγμάτων, δυσκολεύουν σε κάθε περίπτωση την ερμηνεία της ψήφου υπό ορθολογικά κριτήρια συνδεόμενα με την ιδεολογία ή το πρόγραμμα των κομμάτων. Αυτό δε σημαίνει ότι η επιλογή στην κάλπη μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ανώριμη στάση, καθόλου. Τουναντίον, εξ ορισμού η ψήφος σε μία δεδομένη χρονική συγκυρία καθρεφτίζει την ψυχοσύνθεση του εκλογικού σώματος, αντανακλά το βαθμό κυριαρχίας της «λογικής», αποτυπώνει την τοποθέτηση των πολιτών στην ακολουθούμενη πολιτική και την επιθυμία τους για το μέλλον. Με ποια κριτήρια θα μπορούσε, λοιπόν, να χαρακτηρισθεί ως ώριμη ή ανώριμη και κυρίως, από ποιους; Δυσκολεύομαι να απαντήσω και προσεγγίζω ως άτοπο το ερώτημα.

Υπό τη θεώρηση αυτήν, επομένως, της «μεταβατικής» δηλαδή ψήφου, το μήνυμα της κάλπης δείχνει να προσομοιάζει με χρησμό ενός αρχαίου μαντείου. Αμφίσημος, με διφορούμενο νόημα. Τη διαχείριση της ερμηνείας του χρησμού που έδωσε ο λαός έχουνε τα τρία πρώτα κόμματα μέσα από τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών. Και αν, γεγονός που εκτιμώ ότι ήδη από την Κυριακή το βράδυ συγκεντρώνει ως σενάριο τις μεγαλύτερες πιθανότητες, οδηγηθούμε σε νέες εκλογές σε έναν περίπου μήνα από σήμερα, υπάρχει συμπυκνωμένος πολιτικός χρόνος προκειμένου να αποφασίσει ο λαός για την ακριβή ερμηνεία του μεταβατικού χρησμού που ο ίδιος έστειλε μέσω του μηνύματος της πρώτης κάλπης.

Πηγή:www.capital.gr