Στα μέσα Ιανουαρίου αναμένεται εκτός συνταρακτικού απροόπτου η ολοκλήρωση της διαδικασίας για την τροποποίηση του Συντάγματος στα Σκόπια. Με την εξασφάλιση της απαραίτητης πλειοψηφίας των δύο τρίτων στην τρίτη και τελευταία ψηφοφορία που θα διεξαχθεί στην εκεί Βουλή, η μπάλα περνάει στο ελληνικό γήπεδο.
Σύμφωνα μάλιστα με το γράμμα και το πνεύμα της Συμφωνίας των Πρεσπών, αυτή πρέπει να κυρωθεί από το εδώ Κοινοβούλιο αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συνταγματικής αναθεώρησης στη γείτονα χώρα.
Συνεπώς τίθενται τα ακόλουθα ερωτήματα. Πρώτον, τι αριθμητική πλειοψηφία θα αναζητηθεί στη Βουλή των Ελλήνων; Δεύτερον, θα διαχωριστεί η κοινοβουλευτική πλειοψηφία των Πρεσπών από τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση; Και τρίτον, ποιες πολιτικές εξελίξεις θα προκύψουν από την ψηφοφορία για την κύρωση της Συμφωνίας;
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δεσμεύονται από τα εξής δεδομένα.
Πρώτον, στη μεγάλη εικόνα, οι πρωθυπουργοί των δύο κρατών έχουν αναλάβει σοβαρές δεσμεύσεις έναντι του διεθνούς παράγοντα και συγκεκριμένα έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερμανίας. Τα μεν αμερικανικά συμφέροντα είναι αυτονόητο ότι εξυπηρετούνται με την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, τα δε γερμανικά συνδέονται με τους ενεργειακούς και εμπορικούς δρόμους που σχεδιάζονται διερχόμενοι από τον βαλκανικό χάρτη. Επομένως, σε αυτό το πλαίσιο, ο Έλληνας πρωθυπουργός επιθυμεί την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών από το Ελληνικό Κοινοβούλιο.
Δεύτερον, στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό, η όποια πλειοψηφία διαμορφωθεί στη Βουλή υπέρ της Συμφωνίας θα διαφέρει από την παρούσα κυβερνητική πλειοψηφία. Ακόμα και αν ο μικρότερος κυβερνητικός εταίρος δεν κάνει ηρωική έξοδο με πρόσχημα τη διαφωνία στο ονοματολογικό, αλλά απλώς αποσύρει τους υπουργούς του από την ελληνική κυβέρνηση διατηρώντας την εμπιστοσύνη του σε αυτήν, η κοινοβουλευτική του ομάδα δεν θα αθροιστεί στην πλειοψηφία των Πρεσπών. Η τελευταία μπορεί να προκύψει από την κοινοβουλευτική ομάδα του Σύριζα συνεπικουρούμενη είτε από κάποιους μεμονωμένους βουλευτές, ανεξάρτητους ή άλλων κοινοβουλευτικών ομάδων, είτε από τη θετική ψήφο του Ποταμιού. Καθώς η κύρωση της Συμφωνίας δεν απαιτεί κατ’ ανάγκην 151 ψήφους, θα μπορούσε τυπικά να ψηφιστεί και με την απλή πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών. Επομένως, σε κάθε περίπτωση, η δυνητική πλειοψηφία των Πρεσπών δεν ταυτίζεται με τη σημερινή δεδηλωμένη εμπιστοσύνη των βουλευτών του κυβερνητικού συνασπισμού.
Τρίτον, δοθέντων των παραπάνω, πιθανολογείται από πολιτικούς αναλυτές ότι ο πρωθυπουργός θα φέρει τη Συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή για να κυρωθεί έστω και με σχετική πλειοψηφία, υπολογίζοντας παράλληλα ότι τυχόν πρόταση δυσπιστίας από την αξιωματική αντιπολίτευση δεν θα υπερψηφιστεί από τη συνταγματικά απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία των 151 βουλευτών. Πρόκειται για το σενάριο των δύο διαφορετικών πλειοψηφιών· της πρώτης, για την έγκριση της Συμφωνίας, και της δεύτερης, για τη διάσωση της δεδηλωμένης ενώπιον μομφής. Στον αντίποδα, άλλοι αναλυτές εικάζουν ότι ο πρωθυπουργός θα προσφύγει σε εθνικές εκλογές επικαλούμενος βάσει του Συντάγματος μείζον εθνικό ζήτημα και χωρίς να φέρει προς κύρωση τη Συμφωνία στη Βουλή, εφόσον η διαφαινόμενη κοινοβουλευτική αριθμητική δεν πείθει για διευρυμένη πλειοψηφία πέραν των 145 βουλευτών του Σύριζα. Πρόκειται για το σενάριο της "καυτής πατάτας"· η Συμφωνία των Πρεσπών κληροδοτείται ως ανοικτή διεθνής υπόθεση στην επόμενη κυβέρνηση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παρούσα αξιωματική αντιπολίτευση.
Ωστόσο με μια προσεκτικότερη μελέτη του εν λόγω πολιτικού παζλ, η πιθανότερη πορεία των πραγμάτων είναι κατά την άποψη του γράφοντα η ακόλουθη. Ο κ. Τσίπρας θα φέρει τη Συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή μετατρέποντάς την σε ψήφο εμπιστοσύνης. Θα ζητήσει δηλαδή 151 ψήφους, ταυτίζοντας την πλειοψηφία των Πρεσπών με τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της Βουλής. Έτσι, πρώτον αν η πρόταση υπερψηφιστεί, ο πρωθυπουργός διασφαλίζει την αντικατάσταση του μικρότερου κυβερνητικού εταίρου στο κυβερνητικό σχήμα, προχωρά σε ανασχηματισμό και φθάνει σίγουρα στον εκλογικό κόμβο του Μαΐου. Δεύτερον αν η πρόταση καταψηφιστεί, ο κ. Τσίπρας έχει άλλοθι ενώπιον του δυτικού παράγοντα ότι διέθετε την πολιτική βούληση να περάσει η Συμφωνία αλλά όχι τους κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς. Ταυτοχρόνως, με αυτή την κίνηση δεν απαλλάσσεται η αξιωματική αντιπολίτευση από το βάρος της διαχείρισης της Συμφωνίας των Πρεσπών χωρίς η τελευταία να έχει κυρωθεί από την παρούσα Βουλή και ενόσω η ένταξη της γείτονος χώρας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία θα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Γκράβας είναι οικονομολόγος - αναλυτής διεθνών αγορών, επισκέπτης καθηγητής στη Σχολή Διοικήσεως και Επιτελών (ΣΔΙΕΠ/ΠΑ) της Πολεμικής Αεροπορίας.
